Κάθε νεαρός άνθρωπος, ειδικά όταν είναι πολύ νέος, δυσκολεύεται να γνωρίζει με ακρίβεια ποιο είναι το επάγγελμα που του ταιριάζει. Επομένως, χρειάζεται συμβουλές σχετικά με το είδος της εργασίας που θα είναι πιο κατάλληλη γι’ αυτόν σύμφωνα με τις ικανότητες και τα γούστα του.
Οι συμβουλές αυτές ονομάζονται επαγγελματικός προσανατολισμός. Πρόκειται για μια διαδικασία με συγκεκριμένα βήματα και αρχές, που στόχο έχουν να διευκολύνουν το άτομο να επιλέξει επάγγελμα, έτσι ώστε να έχει μια επιτυχημένη καριέρα και να είναι ευχαριστημένο μακροπρόθεσμα με την επιλογή του.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός συνήθως γίνεται σε νεαρά άτομα στο τέλος της σχολικής τους ζωής, έτσι ώστε να επιλέξουν τον κατάλληλο δρόμο για τις σπουδές τους ή την επαγγελματική τους κατάρτιση. Παλαιότερα, τη συμβουλευτική αυτή την αναλάμβαναν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, όμως πλέον σε ολοένα και περισσότερα σχολεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό εντάσσεται ολοκληρωμένο πρόγραμμα επαγγελματικού εξοπλισμού από νωρίς (ήδη από την τελευταία τάξη του γυμνασίου ή την πρώτη του λυκείου).
Ωστόσο, δεν είναι σπάνιο να απευθύνονται σε συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού και ενήλικες που θέλουν να αλλάξουν επάγγελμα ή να εξειδικευτούν περαιτέρω στον τομέα που ήδη έχουν επιλέξει. Σε μια εποχή, στην οποία οι επιλογές είναι πολλές και ο ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας ιδιαίτερα έντονος, το να γνωρίζει κανείς τι ακριβώς τον ενδιαφέρει να κάνει εξασφαλίζει σε σημαντικό βαθμό επιτυχημένη καριέρα και ποιότητα ζωής.
Τα βήματα του επαγγελματικού προσανατολισμού
Τα ακόλουθα βήματα αποτελούν τη διαδικασία του επαγγελματικού προσανατολισμού:
- Συλλέγονται πληροφορίες του ατόμου σχετικά με τις ικανότητές του, τις προτιμήσεις του, τις φιλοδοξίες του, τις ανησυχίες του, τα ενδιαφέροντά του, το κοινωνικό του προφίλ και τα βιομετρικά στοιχεία του.
- Διενεργούνται τεστ που φανερώνουν την πνευματική ανάπτυξη, τις δεξιότητες, την προσωπικότητα και το ψυχολογικό προφίλ του ατόμου.
- Έπειτα από εκτενή συζήτηση έμπειρων καθοδηγητών και επιστημόνων με το άτομο, του γίνονται συγκεκριμένες προτάσεις για τον επαγγελματικό δρόμο που μπορεί να ακολουθήσει.
Αρχές επαγγελματικού προσανατολισμού
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί επιστημονική μέθοδο και συνεπώς βασίζεται σε ορισμένες αρχές που εγγυώνται την αποδοτικότητα και την ακρίβειά του:
- Ο σύμβουλος καριέρας πρέπει να είναι αντικειμενικός και να βασίζεται σε γεγονότα με βάση τις πληροφορίες που δίνει το άτομο.
- Η προσέγγιση πρέπει να είναι πειστική και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται εξαναγκασμός. Η αυτονομία και οι ανάγκες του ατόμου πρέπει πάντα να γίνονται σεβαστές.
- Το άτομο πρέπει να ενημερώνεται για τις διάφορες θέσεις εργασίας και η τελική επιλογή καριέρας πρέπει πάντα να αφήνεται σε αυτό.